کنتاکتورها، ابزارهای کنترلی هستند که با دارا بودن عملکرد الکترومکانیکی، برای کلید زنی در مدارات الکتریکی از آن ها استفاده می شود. مشابه رله، کنتاکتورها نیز برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی عمل می کنند، با این تفاوت که معمولا در دستگاه هایی با ظرفیت تحمل جریان بالا مورد استفاده قرار می گیرند، در حالی که رله ها در تجهیزات با تحمل جریان پایین تر به کار می روند. کنتاکتورها به ویژگی های خود امکان پوشش گسترده ای از جریان و ولتاژ را دارند و در صنعت الکتریکی از جریان های کم تا هزاران آمپر و ولتاژ ۲۵ ولت تا هزاران ولت مورد استفاده قرار می گیرند. انواع مختلفی از کنتاکتورها و کاربرد های متعددی دارند. در کنتاکتورهای خازنی، خازن ها به عنوان قطعات ذخیره کننده قدرت الکتریکی عمل می کنند. این خازن ها در لحظه اتصال یا قطع خود به شبکه الکتریکی، جریان لحظه ای بسیار زیادی را ایجاد می کنند که ممکن است منجر به تولید جرقه و خرابی شوند. در کنتاکتورهای خازنی، کنتاکت های کمکی و سیم های روکش دار فنر مانندی برای محدود کردن و کنترل این جریان لحظه ای وجود دارند. این کنتاکت ها به وسیله مقاومت ها جریان را محدود می کنند و به شارژ نخستین خازن کمک می کنند. این عملکرد جلوگیری از خرابی خازن ها و کنتاکتور ها به علت جریان بالا و شوک الکتریکی وارد شده به آن ها را دارد. از این رو، تعویض این کنتاکت ها معقول تر از تعویض خود کنتاکتور می باشد. کنتاکتورهای خازنی عمدتا برای محدود کردن جریان الکتریکی در لحظه اتصال خازن ها به شبکه الکتریکی به کار می روند و با ایجاد محدودیت های لازم در جریان های لحظه وصل، ایمنی و پایداری سیستم های برقی را تضمین می کنند. به این دلیل که از خرابی خازن ها و سایر قطعات جلوگیری می کنند، این کنتاکتورها به عنوان کنتاکتور های خازنی شناخته می شوند.
انواع کنتاکتورهای خازنی برای بهبود ضریب قدرت در سیستم های برقی از طریق استفاده از خازن های قدرت عمل می کنند. این نوع کنتاکتورها از اجزا مختلفی تشکیل شده اند، از جمله یک کنتاکتور استاندارد، کنتاکت های کمکی ویژه کنتاکتور خازنی که به عنوان واحد سوئیچینگ عمل می کند، و همچنین شش سیم مقاومتی که مقاومت های بالاتری نسبت به سیم های معمولی دارند. ساختار این کنتاکتور ها به گونه ای است که کنتاکت کمکی و کنتاکتور اصلی از نظر مکانیکی به هم متصل هستند و از نظر الکتریکی توسط سیم ها به صورت موازی با یکدیگر ارتباط دارند. در ادامه این به مقاله به اجزای کنتاکتور خازنی و
طریقه نصب کنتاکتور می پردازیم.
اجزای کنتاکتور خازنی
بوبین: بوبین یکی از اجزا در
کنتاکتور های خازنی است که از طریق اتصال کنتاکتور به منبع برق، میدان مغناطیسی ایجاد می کند. این میدان مغناطیسی با جذب هسته متحرک به هسته ثابت، باعث می شود که تیغه های کنتاکتور بسته شود. این عملکرد به کنترل ورود خازن ها به مدار کمک می کند.
بدنه: بدنه کنتاکتور خازنی مکانیزم قرارگیری بوبین و هسته کنتاکتور است. کنتاکتور از طریق این بدنه روی ریل نصب می شود.
کنتاکت‌های اصلی: کنتاکت های اصلی نقش اصلی در کنتاکتورهای خازنی ایفا می کنند. آنها جریان برق را به سمت خازن های کنتاکتور هدایت می کنند.
سیم های مقاومتی: در مدل های خازنی کنتاکتورها، سیم های مقاومتی عملکرد محدود کننده و کنترل کننده را بر روی پیک اولیه جریان دارند و عملکردی مشابه به سلف ها دارند. در این دسته از انواع کنتاکتورها، سیم‌های مقاومتی به صورت دو تایی در بالا و پایین با کنتاکت های کمکی سری شده اند.
واحد سوئیچینگ خازنی یا کنتاکت کمکی: کنتاکت های کمکی، نقش واحد سوئیچینگ را در کنتاکتورهای خازنی بر عهده دارند. آن ها به صورت موازی با کنتاکت های اصلی قرار می گیرند و قادر به سوئیچ کردن در مدت زمان کوتاهی هستند، سریع تر از کنتاکت های اصلی، به منظور دمپ جریان هجومی در خازن ها.
بسیاری از تجهیزات بزرگ به طور مستقیم از خطوط با فشار بالا بهره می برند. این خطوط، که در بیشتر خانه ها از ولتاژ استاندارد 120 ولت برق کشی می شوند، به عنوان منابع تغذیه اصلی عمل می کنند. اما برای تجهیزات بزرگ مانند موتورها، ماشین‌آلات صنعتی و وسایل بزرگ خانگی (مانند واشر و خشک کن)، ولتاژهای 240 ولت AC و 480 ولت AC به کار می روند. این ولتاژها نیاز به جداسازی از ولتاژ متناوب 120 ولت دارند. برای ایجاد این جداسازی، از کنتاکتورها استفاده می شود. کنتاکتورها از ولتاژ استاندارد 120 ولت برای تغذیه یک پیچ مغناطیسی استفاده می کنند، که باعث بسته شدن یک مجموعه از کنتاکت های داخلی و تأمین توان به تجهیزات بزرگ می شود.
نصب و سیم کشی کنتاکتور
برای
نصب و سیم کشی کنتاکتورها مراحل زیر را انجام دهید:
- مرحله اول: انتخاب کنتاکتور مناسب
- مرحله دوم: مطالعه راهنمای نصب
- مرحله سوم: آیا به کنتاکت های کمکی نیاز دارید؟
- مرحله چهارم: آماده سازی تابلو برق
- مرحله پنجم: آماده سازی سیم ها برای اتصال به کنتاکتور
- مرحله ششم: روش اتصال سیم ها
- مرحله هفتم: روش اتصال ترمینال تحریک
- مرحله هشتم: اتصال ترمینال های قدرت
انتخاب کنتاکتور مناسب
تمام کنتاکتورها به طور کلی به یک شیوه کار می کنند، یعنی دارای بوبین تحریک هستند تا بتوانند مدار سیستم قدرت را قطع و وصل کنند. با این حال، آنها دارای مشخصه های مختلفی هستند. برای
انتخاب کنتاکتور مناسب، به موارد زیر توجه کنید:
ولتاژ تحریک کنتاکتور: بررسی ولتاژ تحریک از مهمترین مراحل نصب کنتاکتور است. کنتاکتورها با ولتاژهای تحریک 24 ولت یا 110 ولت DC و 220 ولت AC کار می کنند. در نصب کنتاکتور، وجود ولتاژ تحریک در تابلو برق را بررسی کنید.
جریان مورد نیاز: کنتاکتورها برای اتصال تجهیزات صنعتی طراحی شده اند که عمدتا سه فاز هستند و جریان مصرفی بالا دارند. کنتاکتورها بر اساس حداکثر جریان عبوری دسته بندی می شوند. لازم است کنتاکتوری با حداکثر جریان بالاتر از نیاز تجهیزات انتخاب شود.
ولتاژ مدار الکتریکی: نوع ولتاژ در مدار الکتریکی (تک فاز یا سه فاز) نیازمند رویت می باشد. لذا مهم است نوع ولتاژ در اتصال کنتاکتور را بررسی کنید.
مطالعه راهنمای نصب
تمام کنتاکتورها دارای یک راهنمای نصب ساده هستند که معمولا به شکل یک برچسب در یک سمت بدنه آنها قرار دارد. در اینجا می توانید نوع تحریک A1 و A2 را بررسی کنید. همچنین اطلاعاتی مانند حداکثر جریان، نوع ولتاژ و مشخصات کنتاکت های اضافی NO و NC و غیره را بیابید. نصب کنتاکتور بر اساس این اطلاعات انجام شود.
آیا به کنتاکت های کمکی نیاز دارید؟
کنتاکتورها علاوه بر کنتاکت های قدرتی L1 و L2 و L3 برای اتصال برق سه فاز دارای یک یا چند کنتاکت کمکی نیز هستند. اما در بعضی موارد نیاز به چند
کنتاکت کمکی دارید. برای مثال، ممکن است بخواهید از طریق اتصال کنتاکت های کمکی چند تجهیز دیگر را قطع یا وصل کنید. بنابراین، لازم است کنتاکت های کمکی اضافی را تهیه کرده و آن ها را روی کنتاکتور اصلی نصب کنید. از این کنتاکت های کمکی برای تکمیل مدار فرمان بخش های مختلف سیستم برق صنعتی استفاده می شود.
آماده سازی تابلو برق
در روش صحیح نصب کنتاکتورها، از ریل ها به عنوان یکی از عناصر اصلی تابلو برق استفاده می شود. این ریل ها، قطعات فلزی هستند که در داخل تابلو برق نصب می شوند. کنتاکتورها و سایر تجهیزات الکتریکی دارای شیارهایی هستند که به آسانی بر روی این ریل ها نصب می شوند. اگر از ریل استفاده نمی کنید، می توانید از سوراخ های موجود در بدنه برای اتصال پیچ و مهره کنتاکتور استفاده کنید. پس از نصب کنتاکتور، مرحله بعدی سیم‌کشی است. این مرحله از مهم ترین قسمت های نصب کنتاکتور است. سیم های قدرت و تحریک باید به کنتاکتور وصل شوند. این سیم ها باید از داخل راکت ها عبور کنند و به صورت منظم و بدون گره باشند. بهتر است سیم ها را شماره گذاری کنید. این شماره گذاری بعدا در عیب یابی تابلو برق به شما کمک می کند. سپس سیم های قدرت و کنترل را به ترمینال های مناسب کنتاکتور متصل کنید.
آماده سازی سیم ها برای اتصال به کنتاکتور
در این مرحله از
نحوه نصب کنتاکتور در مدار، باید سیم ها را برای اتصال به کنتاکتور آماده کنید. سیم ها دارای غلاف پلیمری هستند. با استفاده از ابزار مناسب مانند کلید کابل کشی، حدود 15 سانتی متر از غلاف پلیمری را بردارید. رشته های کابل را به خوبی درهم بکشید. سپس از سر مناسبی برای آماده سازی هر رشته سیم استفاده کنید. از اتصال سیم ها بدون سر سیم به ترمینال های کنتاکتور اجتناب کنید.
روش اتصال سیم ها
برای اتصال هر سیم، یک ترمینال پیچی در کنتاکتور وجود دارد. با استفاده از یک پیچ گوشتی مناسب، این پیچ ها را باز کرده و سر سیم را در محل ترمینال کنتاکتور قرار دهید. سپس پیچ را مجددا محکم کنید. اکنون هر رشته سیم به خوبی در جای خود قرار دارد. در حین اتصال سیم ها دقت کنید که عایق پلیمری وارد ترمینال نشده باشد. همچنین از محکم کردن بیش از حد پیچ ها پرهیز کنید. در نحوه نصب کنتاکتور، نیاز به جداسازی سیم های ورودی و خروجی وجود دارد. اگرچه ترمینال های قدرت
کنتاکتور برای هر دو منظور قابل استفاده هستند، اما عموما ترمینال‌های سمت L برای اتصال سیم های ورودی و ترمینال های سمت T برای اتصال سیم های خروجی مورد استفاده قرار می گیرند.
روش اتصال ترمینال تحریک
اتصال سیم تحریک یکی از مراحل مهم در نحوه نصب کنتاکتور است. ترمینال های A1 و A2 برای این منظور موجود هستند. ترمینال های A1 و A2 به یک بوبین داخل کنتاکتور متصل می شوند و آن را تحریک می کنند. تحریک بوبین باعث عملکرد خودکار کنتاکتور می شود. معمولا کنتاکتورها دارای یک ترمینال A1 اما دو ترمینال A2 دارند. این دو ترمینال A2 در دو سمت بالا و پایین کنتاکتور قرار دارند. دقت کنید که فقط به یکی از ترمینال های A2 نیاز دارید. اما بهتر است ترمینالی که نصب آسان تری دارد را انتخاب کنید. معمولا از سیم فاز یا سیم مثبت برای اتصال به ترمینال A1 و سیم نول یا سیم منفی برای اتصال به ترمینال A2 استفاده می شود.
اتصال ترمینال های قدرت
سیم های قدرت برق سه فاز یا تک فاز را باید به ترمینال های L1 و L2 و L3 در سمت ورودی و T1 و T2 و T3 در سمت خروجی کنتاکتور متصل کنید. اگر با کابل سه فاز کار می کنید، هر یک از این ترمینال ها مکان اتصال یک فاز است. اما
نحوه نصب کنتاکتور تک فاز به اندازه ی کافی متفاوت است. در اتصال تک فاز، قاعدتا فقط به یکی از ترمینال ها نیاز دارید. اما می توانید با استفاده از یک جامپر، مسیر موازی برای اتصال برق تک فاز را ایجاد کنید. همچنین می توانید به جای جامپر، سیم نول را از داخل تیغه های کنتاکتور عبور دهید. البته توصیه می شود که برای اتصال تک فاز از کنتاکتورهای طراحی شده خصوصا برای برق تک فاز استفاده کنید.
فروشگاه اینترنتی آرانرژی ارائه دهنده انواع تجهیزات فشار ضعیف اشنایدر الکتریک 